Wat verandert er per 1 januari 2023 voor je portemonnee? Aan het eind van het jaar brengt Business Insider dit traditiegetrouw in kaart met een serie artikelen.

In het eerste deel stonden we stil bij de zorg en in het tweede deel keken we naar de vermogensbelasting voor sparen en beleggen in box 3.

In dit derde deel komen familiezaken aan bod, van kinderopvang tot erfenissen en van schenkingen tot alimentatie.

Eerder dit jaar leek het erop dat de kinderopvang voor veel ouders nagenoeg onbetaalbaar zou worden, omdat de opvangkosten veel harder stegen dan de vergoeding die ouders in het vooruitzicht was gesteld. Maar het kabinet heeft besloten de kinderopvangtoeslag toch verder te verhogen.

Ook de kinderbijslag en vrijstellingen voor schenkingen en erfenissen gaan omhoog. Een tegenvaller voor ouders met diepe zakken is dat de zogeheten jubelton wordt afgeschaft, ofwel de eenmalige belastingvrije schenking van ruim 100.000 euro voor de aankoop van een eigen woning.

Wat brengt 2023 op het gebied van familiezaken? Bekijk het overzicht hieronder met de belangrijkste zaken om op te letten.

Kinderopvangtoeslag gaat omhoog

Werkende ouders die hun kind naar de kinderopvang brengen, krijgen een deel van de kosten vergoed, via de kinderopvangtoeslag. Dit bedrag wordt elk jaar aangepast aan de loon- en prijsontwikkeling. Omdat de inflatie momenteel hard om zich heen grijpt, is het voor ouders van groot belang dat de kinderopvangtoeslag hiermee in de pas loopt.

Aanvankelijk was het kabinet van plan om een maximum uurprijs (het door de overheid bepaalde uurtarief waarover de Belastingdienst kinderopvangtoeslag uitkeert) vrij beperkt te verhogen. Maar na politieke druk komt er nog wat extra bij.

Voor opvang op een kinderdagverblijf stijgt het maximale uurtarief van 8,50 euro naar 9,12 euro. Voor gastouderopvang komt het bedrag straks uit op 6,85 euro. Dat is nu nog 6,52 euro. Voor buitenschoolse opvang stijgt het maximale uurtarief van 7,31 euro naar 7,85 euro.

De totale aanpassing aan de inflatie voor dagopvang en buitenschoolse opvang komt daarmee uit op 7,32 procent en voor gastouderopvang op 5,06 procent.

Betaal je meer dan het maximum uurtarief, dan moet je het extra bedrag uit eigen zak betalen. Je hebt per kind recht op maximaal 230 uur kinderopvangtoeslag per maand.

Voor de kinderopvangtoeslag gelden geen inkomens- of vermogensgrenzen, maar de hoogte hangt wel af van je inkomen: hoe meer je verdient, hoe minder kinderopvangtoeslag je krijgt.

De laagste inkomens krijgen 96 procent van de kosten terug. Voor de hoogste inkomens is dat 33,3 procent voor het eerste kind en 67,1 procent voor het tweede kind.

Ben je benieuwd waar je volgend jaar recht op hebt? Dat kun je checken in deze tabel.

… en de toeslag hangt niet meer af van gewerkt aantal uren

Hoeveel kinderopvangtoeslag je krijgt, hangt nu nog deels af van het aantal gewerkte uren van de ouder die het minst werkt.

Voor ouders met onregelmatige werktijden, zoals ondernemers, is het lastig om het aantal uren goed in te schatten. Dat kan grote gevolgen hebben, want wie te weinig uren heeft gewerkt, moet de te veel ontvangen kinderopvangtoeslag terugbetalen. Dat kan behoorlijk in de papieren lopen.

Daarom wordt die koppeling van de kinderopvangtoeslag aan het aantal gewerkte uren in 2023 losgelaten.

Geef wijzigingen in kinderopvangtoeslag tijdig door

Een toeslag is een voorschot. Blijkt achteraf dat je van de Belastingdienst meer hebt ontvangen dan waar je recht op had, dan moet je het verschil terugbetalen. Dit kan voor nare verrassingen zorgen.

Ook minder ontvangen dan waar je recht op hebt is niet prettig. Check daarom voorafgaand aan elk nieuwe kalenderjaar of de gegevens nog kloppen en pas ze waar nodig aan.

Kindgebonden budget verder omhoog

Het kindgebonden budget is een inkomensafhankelijke tegemoetkoming van de overheid in de kosten van kinderen. Komend jaar gaat het bedrag dat ouders krijgen voor hun eerste en tweede kind en het extra bedrag voor alleenstaande ouders omhoog met 356 euro.

Het maximale bedrag dat ouders ontvangen vanaf het derde kind wordt verhoogd met 468 euro. De laatstgenoemde verhoging is structureel.

Of je voor kindgebonden budget in aanmerking komt, hangt af van je inkomen en je vermogen. Je vermogen mag komend jaar niet hoger zijn dan 127.582 euro (of 161.329 euro als je een toeslagpartner hebt).

Er geldt ook een inkomensgrens, die afhangt van het aantal kinderen dat je hebt. Zit je hierboven, dan val je buiten de boot.

Kinderbijslag gaat ook omhoog

Ook de kinderbijslag gaat omhoog. Dit zijn de bedragen per kwartaal: vanaf 1 januari 2023:

  • Kind van 0 tot en met 5 jaar: 269,76 euro (tegen 249,31 euro nu)
  • Kind van 6 tot en met 11 jaar: 327,56 euro (tegen 302,74 euro nu)
  • Kind van 12 tot en met 17 jaar: 385,37 euro (tegen 356,16 euro nu)

Op die verhoging moet je nog wel even wachten: de nieuwe bedragen voor het eerste kwartaal van volgend jaar worden pas vanaf april 2023 uitgekeerd.

Inkomensafhankelijke combinatiekorting stijgt

Ouders van kinderen tot 13 jaar die werk en de zorg voor hun kinderen combineren, hebben recht op de inkomensafhankelijke combinatiekorting (IACK). Het maximale kortingsbedrag gaat komend jaar met 160 euro omhoog naar 2.694 euro.

Wel moeten ouders iets meer verdienen om voor deze korting in aanmerking te komen: je moet minimaal 5.549 euro aan inkomen hebben in 2023, in plaats van 5.220 euro. Verder vervalt in 2023 de mogelijkheid om de korting te laten uitbetalen.

De IACK wordt overigens vanaf 2025 afgeschaft voor nieuwe gevallen.

Alimentatie gaat omhoog en maximale aftrek omlaag

Ieder jaar worden de bedragen voor kinder- en partneralimentatie aangepast aan de inflatie, dus ook in 2023. Dit bedrag wordt dan geïndexeerd met 3,4 procent. Dat is lager dan het huidige inflatieniveau.

Betaalde partneralimentatie mag je aftrekken van je belastbare inkomen. Val je in de hoogste schijf van de inkomstenbelasting, dan krijg je hierover in 2023 helaas minder geld terug van de Belastingdienst dan nu. Het maximale aftrekpercentage daalt namelijk van 40 procent naar 37,05 procent. Hierdoor nemen je netto alimentatiekosten toe.

Mocht je hierdoor in problemen komen, dan kun je proberen om de partneralimentatie aan te passen. Check wel of dit ook consequenties heeft voor eventuele toeslagen.

Schenken: vrijstellingen worden verder opgetrokken

De vrijstellingen voor de schenkbelasting worden eveneens aangepast aan de inflatie. Deze indexatie is hoger: 6,3 procent.

Dit betekent dat ouders komend jaar 6.035 euro belastingvrij mogen schenken aan hun kind. Dat is nu nog 5.677 euro. Voor overige schenkingen geldt een vrijstelling van 2.418 euro (tegen 2.274 euro in 2022).

Daarnaast mogen ouders aan hun kind tussen de 18 en 40 jaar eenmalig een hoger bedrag belastingvrij schenken. Dat wordt komend jaar 28.947 euro (tegen 27.231 euro nu).

Wordt het bedrag aangewend voor een dure studie (van minimaal 20.000 euro per jaar), dan kan onder voorwaarden gebruik worden gemaakt van een hogere eenmalige vrijstelling van 60.298 euro (tegen 56.724 euro nu).

… maar de jubelton verdwijnt

Er geldt ook een nóg grotere eenmalige schenkingsvrijstelling van 106.671 euro als het geld wordt aangewend voor een eigen woning. Maar dat belastingvoordeel – ook wel jubelton geheten – gaat verdwijnen.

In 2023 mag je nog een eenmalige belastingvrije schenking doen van maximaal 28.947 euro voor een koophuis. En in 2024 verdwijnt de vrijstelling helemaal.

Houd bij een schenking wel altijd rekening met de vermogensgrenzen, als de ontvanger toeslagen krijgt. Je wil natuurlijk niet in de situatie terechtkomen dat de ontvanger zijn of haar recht op toeslagen verspeelt.

Hogere vrijstellingen erfbelasting

De vrijstellingen voor de erfbelasting worden met 6,3 procent opgetrokken. Hoeveel vrijstelling je krijgt, hangt af van de relatie die jij met de overledene had.

  • Voor partners stijgt deze vrijstelling in januari naar 723.526 euro.
  • Voor kinderen en kleinkinderen bedraagt de vrijstelling straks 22.918 euro.
  • Voor ouders is dat 54.270 euro.
  • Voor overige erfgenamen wordt het 2.418 euro.

Ontvang je een erfenis of een schenking, dan ben je voor het bedrag boven de vrijstelling belasting verschuldigd. Hierbij gelden er steeds twee schijven. Voor partners en kinderen bedraagt de erfbelasting 10 procent voor de eerste schijf en 20 procent voor de tweede schijf.

Voor kleinkinderen is dit respectievelijk 18 en 36 procent en voor overige ontvangers 30 en 40 procent. Deze percentages blijven in 2023 ongewijzigd.

Bijstand? Jongeren kunnen langer thuis wonen zonder gevolgen uitkering ouders

Ouders in de bijstand met thuiswonende kinderen van 21 jaar of ouder kunnen nu nog worden gekort op hun uitkering. Maar in 2023 worden de regels soepeler. De leeftijd waarop kinderen moeten bijdragen aan de huishoudkosten (de zogeheten kostendelersnorm) gaat dan omhoog naar 27 jaar.

Giften aan goede doelen: geen wijzigingen

Wie geld doneert aan een goed doel, kan een deel van dit bedrag aftrekken, mits het totale bedrag aan giften hoger is dan 1 procent van het verzamelinkomen (de totale inkomsten van jou en je partner, min eventuele aftrekposten), met een minimum van 60 euro.

Elke euro boven deze grens is aftrekbaar. De bovengenoemde drempel geldt niet voor periodieke giften die minimaal vijf jaar worden gedaan. Deze bedragen zijn al jaren hetzelfde.

Lees meer over veranderingen in 2023 en familiezaken: